klaas de raad
Klaas is geboren op 19 april 1900, te Oude Pekela. Hij verhuisde naar Bentinckslaan 98 in Hoogeveen.
Vanaf 4 november 1941 woonde hij op het adres Kanaalweg 24 en kwam de Joodse familie Izaäk ter Berg in de woning aan de Bentinckslaan te wonen.
Klaas was onderwijzer van beroep. Hij was ook bekend onder zijn Illegaliteitsnaam Koenraad de Boer of ‘Kara’.
Tot augustus 1943 werkte hij bij het christelijke onderwijs, aan de Gereformeerde school in het Haagje, daarna is hij ondergedoken.
Hij zwierf toen door het land, van adres naar adres, terwijl de nazi’s jacht op hem maakten. Hij kwam af en toe naar huis, zijn gezin zocht hem soms op. Dat hij de vijand tartte, bracht gevaar mee voor zijn vrouw en kinderen.
Klaas was werkzaam in de verspreiding van Trouw in Drenthe en Groningen. Nauw samenwerkend met anderen binnen de LO.
Na de ontsnapping van Johannes Post uit de cel in Apeldoorn kwam deze een dag of wat bij hem onder dak, en ontmoette daar zijn echtgenote Dien Salomons. Verder zat Klaas vooral in het politieke verzet van de ARP, maar hij deed volgens de mensen die hem meemaakten in het verzet mee aan alle illegale arbeid.
Op een lijstje van functionarissen van Jan Naber wordt zijn werk omschreven als: “Contact buitenstreken en onderduikerszorg. Contact met de OD.”
Verraad
Het geloof was de drijfveer voor het verzetswerk van Klaas de Raad. Toen de oorlog uitbrak was hij docent wiskunde op de mulo in Hoogeveen. Hij raakte al snel betrokken bij de illegale pers en werd lid van de landelijke organisatie voor hulp aan onderduikers (LO). Hij regelde adressen voor Joden die uit Westerbork werden gesmokkeld en hielp geallieerde soldaten te ontsnappen. Zijn vrouw Antje werkte mee en verstopte gestolen blanco voedselbonnen en vervalste ID-bewijzen.
Vier jaar lang wist Klaas uit handen van de nazi’s te blijven, totdat hij werd verraden. Toen hij op 23 mei 1944 voor een vergadering aanbelde bij een Amsterdamse woning, liep hij zo de val in. De Sicherheitspolizei stond hem op te wachten. Na een paar maanden in kamp Amersfoort ging hij op transport naar Neuengamme. ‘Je kunt het heel goed alleen’, schreef hij in zijn laatste brief aan zijn vrouw. ‘Alsof hij het voorvoelde’, zegt zijn zoon.
Klaas is overleden op 15 januari 1945 te Hamburg-Neuengamme.
Tekst eigen onderzoek en Volkskrant (gestolen herinneringen 2024)
Foto rechtsboven, Klaas de Raad, familie archief/Volkskrant
Foto rechtsonder, herdenkingssteen Klaas de Raad, eigen foto
