Verzetsmensen in Hoogeveen herdacht met laatste serie Stolpersteine. ‘Vrouwen en dochters hielpen ook mee’

Dagblad van het Noorden, Harald Buit • 17 oktober 2025, 19:45 •

In Hoogeveen werden vrijdag 24 Stolpersteine onthuld van verzetsmensen die hun onverschrokken daden met de dood moesten bekopen. Namen van dappere mannen. Het bracht de Drentse commissaris Jetta Klijnsma er toe om ook een lans te breken voor hun vrouwen en dochters.

Want natuurlijk hadden de verzetsmannen zich opgeofferd voor onze vrijheid en verdienen ze de eer, aandacht en ‘geplaveide herinnering’ in het trottoir. Maar, zo benadrukte Commissaris van de Koning in Drenthe Jetta Klijnsma, achter die moedige strijders stonden echtgenotes en dochters die hen in het risicovolle verzetswerk steunden en zelf ook meededen.

,,Vrouwen die soms op pad gingen met voedselbonnen, die onderduikers in hun woning van eten voorzagen en die ervoor zorgden dat de mannen hun werk konden doen”, somde Klijnsma op. „Ook zij waren erg belangrijk.” Het leverde haar applaus op van de volle kerk aan de Van Echtenstraat. Die plek was in de Tweede Wereldoorlog een van de brandhaarden van het plaatselijke verzet.

‘Trots op mijn opa’

Justitiepredikant Wytze Plantinga vertelde er over zijn opa Arjen, die in de oorlogsjaren in het verzet zat. Een persoonlijk verhaal dat indruk maakte. „Ik ben trots op mijn opa”, sprak de kleinzoon die wees op zijn eigen verantwoordelijkheid om zuinig te zijn op de vrijheid. Later onthulden nazaten een Stolperstein voor de woning waar verzetsman Arjen Plantinga voor het laatst vrijwillig woonde.

De Stichting Hoogeveense Herdenkingsstenen heeft vanaf 2017 al 180 Stolpersteine geplaatst bij het woonadres van vermoorde leden van de Joodse gemeenschap in de Tweede Wereldoorlog. Deze slachtoffers zijn inmiddels allemaal voorzien van een steentje.

Vrijdag was de laatste ceremonie van het project in Hoogeveen, waarbij nog eens 24 struikelstenen werden onthuld, dit keer voor lokale verzetsstrijders. Een dag eerder viel die eer al te beurt aan vijf verzetsstrijders in Hollandscheveld en Nieuw-Moscou.

Burgemeester Martijn Breukelman herinnerde de aanwezigen, onder wie veel nazaten van verzetsmensen, aan de moedige daden van ‘gewone burgers in een ongewone tijd.’ „Ze zijn voorbeelden voor ons allemaal, want ook nu leven we in een tijd waarin morele keuzes ertoe doen. Polarisatie groeit, racisme steekt de kop op en fascistische geluiden zijn steeds luider hoorbaar.”

Medemenselijkheid

Breukelman riep op tot medemenselijkheid, wat ook de verzetsmensen had gedreven. „Doe niet mee aan de stroom van veroordelingen op social media. Laten we ons verdiepen in feiten in plaats van ons blind te staren op meningen.” CdK Klijnsma bepleitte dat ook. „We hebben allemaal de heilige plicht om te zorgen dat het vrede blijft en met een groot en warm hart naar elkaar te luisteren.”

Volgens Frank van Dijk, initiator van de app met een grote database van Stolpersteine in Europese steden, liggen er momenteel zo’n 19.000 steentjes in de Benelux. „Het overgrote deel, zo’n 93 procent, is gelieerd aan Joodse slachtoffers”, weet hij. „Een kleine 6 procent houdt verband met verzetsmensen en niet-Joodse oorlogsslachtoffers. Verder zijn er Stolpersteine voor Roma en Sinti, Jehova’s en homoseksuelen.”

Gunther Demnig

Stolpersteine is een initiatief van de Duitse kunstenaar Gunther Demnig. De stenen zijn een manier om de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog te herdenken en om de herinneringen levend te houden aan slachtoffers van het nazi-regime. Demnig wil passanten als het ware met hoofd en hart over de monumentjes laten struikelen. Een messingplaatje van tien bij tien centimeter vertelt in een paar woorden wat er met de bewoners van de aangrenzende woning tijdens de Tweede Wereldoorlog is gebeurd.

Foto reportage Albert Metselaar.